فاجعه عظیم آغاز شده است - وبلاگ کاتالوگ

به گزارش وبلاگ کاتالوگ، هورالعظیم جان ندارد. از این تالاب بین المللی شبحی بیشتر باقی نمانده است. لاشه هزاران ماهی و گاومیش هایی که در گل و لای مدفون شده اند از فاجعه ای خبر می دهد که پیامدهایش بیش از گذشته گریبان دیگر کلانشهرها و حتی مرکز را خواهد گرفت.

پیش بینی این که توفان ریزگردها و سیل آوارگان زیست محیطی بیش از گذشته خواهد شد، کار سختی نیست؛ زیرا این فرایند بارها در کشور رخ داده و تا به امروز مدیران نتوانسته اند چاره ای برای آن بیندیشند. شرایط این روزهای هورالعظیم بی شباهت نیست با آنچه چند سال پیش بر هامون گذشت.

هامون که روزگاری به انبار غله ایران مشهور بود و سالانه حدود 12هزارتن ماهی از آن برداشت می شد، امروز شوره زاری است که در آن نشانی از زندگی نمی توان یافت. آن دسته از بومیان منطقه که پای رفتن داشته، کوچ نموده و آنها که مانده اند با هزار و یک مشکل دست به گریبان هستند و توان رفتن ندارند.

چند سال پیش که برای تهیه گزارش به سیستان و بلوچستان رفته بودم با خانه هایی روبه رو شدم که در و پنجره هایشان را گل گرفته بود.

این خانه ها متعلق به افرادی بود که ناچار به مهاجرت شده بودند اما چون در برهه ای بعضی مدیران تصمیم گرفته بودند با ممنوعیت اسباب کشی فرایند مهاجرت را آهسته نمایند. بعضی بومیان منطقه ترجیح می دادند درخانه هایشان را گل بگیرند و بدون اسباب و وسایل زندگی به کلانشهرهای اطراف مهاجرت نمایند.

آمارهای قابل اعتمادی درخصوص مهاجرت آوارگان زیست محیطی در دسترس نیست، اما می توان گفت شرایط نامناسب زیست محیطی سبب شد در سال های 90 تا 91 بیش از 35 هزار نفر از منطقه سیستان خارج شوند یا تا مدتی پیش تعداد گاوهای بومی سیستان در حاشیه دریاچه هامون بیش از 90 هزار راس بود، اما اکنون در کل دشت سیستان حدود20هزار راس گاو بومی وجود دارد. پیامدهای بی توجهی به تالاب هامون البته ادامه دارد.

هنوز هم اندک بومیان به جامانده حاشیه هامون، سودای مهاجرت دارند و خالی از سکنه شدن این منطقه تهدیدهای امنیتی هم درپی دارد، چراکه کم نیستند مهاجران غیرقانونی که در روستاهای متروکه ساکن شده اند.

آینده هورالعظیم بی شباهت به شرایط این روزهای تالاب هامون نیست و این واقعیت تلخی است که مدیران محیط زیست، وزارت نیرو، جهاد کشاورزی، وزات خارجه و وزارت نفت باید بیش از گذشته به آن توجه نمایند، زیرا نجات هورالعظیم درگرو تعامل بین بخشی است و تا وقتی وزارت نیرو حقآبه کامل تالاب را نپردازد، نمی توان به نجات هور امیدوار بود. این وزارتخانه باید از رسیدن حقآبه به هورالعظیم اطمینان پیدا کند و تنها به بازکردن دریچه های سدهایش اکتفا نکند، زیرا بخش قابل توجهی از حقآبه در طول راستا از سوی بعضی کشاورزان برداشت می گردد و به هورالعظیم نمی رسد. وزارت خارجه هم باید با فعالسازی بحث دیپلماسی آب برای بهبود شرایط تالاب کوشش کند. مدیران سازمان حفاظت محیط زیست هم باید فراتر از شعار عمل نمایند.

به عبارت دیگر مدیران این سازمان باید به جای پرداختن به سیاست و حاشیه ها حقآبه تالاب های کشور را تامین نمایند، چراکه تبعات ناشی از مرگ تالاب های کشور محدود به مسائل محیط زیستی نیست و با از بین رفتن تالاب باید منتظر افزایش آسیب های اجتماعی و تهدیدهای امنیتی هم بود.

مهدی آیینی - دبیر گروه جامعه / روزنامه وبلاگ کاتالوگ