مقارنه بامدادی هلال ماه و ناهید در هفته سوم آبان 1402 - وبلاگ کاتالوگ

به گزارش وبلاگ کاتالوگ، هفته سوم آبان 1402 هرچند بیشتر در اختیار اجرام عمق آسمان است و به ابزار رصدی احتیاج دارد اما ماه و ناهید هم چشم انداز بامدادی زیبایی را تشکیل می دهند که به آسانی دیده می گردد.

در هفته سوم آبان 1402 اگر ابزار رصدی مانند دوربین دوچشمی در اختیار داشته باشید، می توانید زیبایی های بیشتری را تماشا کنید اما بدون ابزار رصدی هم اگر با آسمان شب آشنایی نسبی پیدا نموده باشید، فرصد رصد بعضی از مهم ترین ستاره ها و صورت های فلکی و حتی در آسمان تاریک امکان مشاهده راه شیری را خواهید داشت.

به جز این، این هفته ماه و ناهید به مقارنه صبحگاهی می رسند و فرصت مناسبی برای تماشا و عکاسی ایجاد می نمایند. بنابراین این هفته به ویژه آسمان پیش از طلوع خورشید را از دست ندهید.

رویدادهای نجومی هفته سوم آبان 1402

شنبه 13 آبان

ساعت 19:20 سیاره زحل از دیدگاه مکانیک سماوی در اقامت دوم قرار می گیرد و حرکت بازگشتی آن خاتمه می یابد.

در ساعت 23:53 هم مقارنه 3.5 درجه ای ماه و خوشه ستاره ای کندوی عسل (M44) روی می دهد که تا سحرگاه قابل مشاهده است اما برای تماشا آن به ابزار اپتیکی احتیاج خواهید داشت.

یکشنبه 14 آبان

تربیع آخر ماه در ساعت 12:37 روی می دهد.

این هفته بعد از تاریکی هوا ستاره سروش (Capella) در سمت شمال شرقی آسمان می درخشد. خوشه پروین (Pleiades) هم در شرق و شمال شرقی با فاصله سه مشت سمت راست سروش دیده می گردد. با تاریک تر شدن هوا دبران (Aldebaran) را خواهید دید که کم کم اوج می گیرد. حدود ساعت 10 شب هم صورت فلکی شاخص جبار (Orion) از افق شرقی سر برمی آورد.

سراسر امشب هنگام اوج بارش شهابی کم فروغ ثوری جنوبی است که نرخ تعداد شهاب آن در ساعت حدود 5 تا 10 برآورد شده است.

دوشنبه 15 آبان

ساعت 01:19 ماه با فاصله 405 هزار کیلومتر در اوج مداری قرار می گیرد.

صورت فلکی برساوش در این عصرهای پاییزی سمت شمال شرقی آسمان با ارتفاع زیادی حضور دارد. شاید شما با پیدا کردن خوشه دوگانه برساوش با دوربین دوچشمی یا چشم غیر مسلح آشنا باشید که زیر شکل W صورت فلکی ذات الکرسی است. شکل W در حال حاضر بر یک گوشه ایستاده است. اگر اضلاع W را از بالا بشمارید، بخش سوم تقریبا مستقیم به پایین اشاره می نماید و اگر آن را به میزان دو برابر طولش به سمت پایین امتداد دهید به خوشه دوگانه برساوش می رسید.

اما این صورت فلکی خوشه های باز دیگری هم داد که برای رصد آن ها به دوربین دوچشمی احتیاج خواهید داشت. خود خوشه دوگانه هم با مجموعه ای از ستاره های دوگانه که به شکل هاله ای در تلسکوپ دیده می شوند، احاطه شده است.

سه شنبه 16 آبان

ساعت 00:50 بامداد می توانید شاهد مقارنه ماه و ستاره قلب الاسد با جدایی زاویه ای تنها 3.9 درجه باشید که تا سحرگاه ادامه دارد.

حدود ساعت 8 شب در این هفته، صورت فلکی اسب بزرگ در ارتفاع بسیار زیادی سمت جنوب آسمان ایستاده است. لبه سمت راست این صورت فلکی به سمت ستاره فم الحوت قرار گرفته است. سیاره زحل هم با فاصله حدود دو مشت سمت راست بالای فم الحوت می درخشد. لبه شرقی صورت فلکی اسب بزرگ هم به سمت بتا نهنگ اشاره دارد.

حالا موقعیت خوبی است تا یک جرم تماشایی آسمان شب را نظاره کنید. اگر دو ستاره فم الحوت و بتا نهنگ را دو رأس یک مثلث متوازی الاضلاع در نظر بگیرید رأس سوم در بالای آن ها در نزدیکی ستاره عنقا (Ankaa) یا آلفا ققنوس (Alpha Phoenicis) قرار می گیرد. این ستاره از قدر 2.4 است که خیلی روشن نیست اما درخشان ترین جرم در این ناحیه است. رنگ زرد-نارنجی آن با یاری دوربین دوچشمی به خوبی به چشم می آید. اگر تلسکوپ داشته باشید حتی می توانید کهکشان معروف فرفره (Pinwheel) را هم ببینید که در مثلث اشاره شده جای می گیرد.

چهارشنبه 17 آبان

نسر واقع، درخشان ترین ستاره غرب آسمان با ارتفاع زیادی در عصرهای ابان دیده می گردد. صورت فلکی کوچک شلیاق یا چنگ رومی در سمت چپ آن امتداد دارد و مانند همواره به سمت الطیر (Altair)، درخشان ترین ستاره جنوب غربی، اشاره می نماید.

این ستاره ها به آسانی حتی در نور شهر هم دیده می شوند اما اگر دوربین دوچشمی داشته باشید نمای شگفت انگیزتری را خواهید دید و برای نمونه به آسانی می توانید ستاره های اپسیلون شلیاق و زتا شلیاق را حتی با وجود آلودگی نوری تشخیص دهید.

پنج شنبه 18 آبان

پیش و در طول سحرگاه پنج شنبه سمت شرق نگاه کنید. اگر آسمان صاف باشد، می توانید هم نشینی ناهید و هلال باریک ماه را به زیبایی ببینید. این دو، درخشان ترین اجرام آسمانی بعد از خورشید هستند. ساعت 05:05 می توانید شاهد اوج این مقارنه ماه و زهره با فاصله تنها 3 درجه باشید.

ساعت 13:53 امروز هم شروع اختفای روزگاهی ماه و سیاره ناهید است که با استفاده از ابزار اپتیکی امکان تماشای آن وجود دارد. در سمت شرق و جنوب کشور ماه پیش از شروع اختفا غروب می نماید اما در دیگر نقاط کشور امکان رصد شروع اختفا وجود دارد.

9 نوامبر بعلاوه تولد 89 سالگی کارل سیگن هم هست که در سال 1934 به جهان آمد و در 20 دسامبر 1996 درگذشت اما نام گذاری او بر عکس تماشایی زمین، نقطه آبی کم رنگ، همواره در تاریخ خواهد ماند.

آدینه 19 آبان

اگر این آخر هفته فرصت داشته باشید، می توانید به منطقه ها بدون آلودگی نوری در اطراف شهر بروید تا مسیر درخشان کهکشان راه شیری را مشاهده کنید که از جنوب غرب تا شمال شرق کشیده شده است.

و اگر تلسکوپ یا دوربین دوچشمی قوی هم در اختیار داشته باشید و بیدار بمانید، بامداد فردا فرصت خوبی برای رصد لکه سرخ مشتری فراهم است. این طوفان بزرگ سیاره، حدود ساعت 7:58 منطقه زمانی شرقی (03:28 به وقت تهران) از نصف النهار مرکزی مشتری عبور می نماید.

شرایط سیارات در هفته سوم آبان 1402

عطارد در ژرفای نور پس از غروب خورشید پنهان شده است و دیده نمی گردد.

زهره اما با قدر 4.4- در زیر پاهای عقبی شیر به زیبایی قبل و هنگام سحر سمت شرق آسمان می درخشد. این سیاره تقریبا 2 و نیم ساعت پیش از طلوع خورشید، طلوع می نماید و این هفته با ماه یک مقارنه را هم شکل می دهد.

مریخ همچنان در پشت درخشش خورشید از دید پنهان است.

مشتری با قدر 2.9- در صورت فلکی حمل قرار گرفته است و تنها چند روز از مقابله آن گذشته است. این سیاره در حوالی غروب خورشید، طلوع می نماید، در طول شب بر سمت شرق آسمان تسلط دارد، حوالی نیمه شب در جنوب آسمان به بالاترین ارتفاع خود می رسد و سپس نزدیک طلوع خورشید، غروب می نماید. این هفته فرصت خوبی برای رصد لکه سرخ بزرگ مشتری فراهم است که برای تماشا آن به ابزار رصدی احتیاج دارید.

زحل با قدر 0.7 در صورت فلکی دلو جای دارد و عصرها در جنوب آسمان با رنگ مایل به زرد می درخشد.

اورانوس با قدر 5.6 در صورت فلکی حمل حضور دارد و 11 درجه سمت شرق مشتری دیده می گردد. این سیاره هفته آینده به مقابله می رسد و بنابراین این شب ها با درخشش زیاد فرصت خوبی برای رصد آن فراهم است.

نپتون، هم با قدر 7.8 در مرز صورت های فلکی دلو و حوت قرار گرفته است و اوایل شب با ارتفاع زیاد در 25 درجه شرقی زحل حضور دارد. پهنای این سیاره فقط 2.3 ثانیه قوسی است که رصد آن را نسبت به اورانوس به مراتب سخت تر می نماید اما با ابزار رصدی، غیرستاره ای بودن آن کاملا تعیین خواهد بود.

منابع: Sky and Telescope, مجله نجوم

عکس کاور: مقارنه ماه و ناهید

Credit: Victor Rogus